Zakończenie studiowania Sześciu Porządków!!!

Po raz 12-ty obchodzimy Sium HaShas - czyli uroczyste zakończenie studiowania Szasu. Szas to skrót od Szisza Sidrej - Sześciu Porządków Miszny, które są skrótową nazwą dla 36 traktatów Talmudu Babilońskiego i 36-ciu traktatów Talmudu Jerozolimskiego. Ten, kto używa terminu Talmud ma zwykle na myśli Talmud Babiloński, jest dłuższy, częściej studiowany, ma charakterystyczną dla siebie konstrukcję lingwistyczno -logiczną. Jest to niezwykle ważne dzieło –w śród wielu innych ról stanowi też podstawę religijnego Prawa Żydowskiego.

Sium HaSzas czyli zakończenie czytania sześciu porządków (Tamudu Babilońskiego) - przypada raz na ponad 7-dem lat. Każdego dnia cyklu studiujemy jedną kartkę wileńskiego wydania tego dzieła (obie strony a i b, czyli zarówno amud alef jak i amud bet).

W przeciwieństwie do setek tysięcy osób, które będą uczestniczyły w tym wydarzeniu z daleka, jestem Lubelskiej Jesziwie - Szkole Talmudycznej, w której ta koncepcja powstała. Mam wyjątkowe szczęście nie tylko tutaj być, ale i studiować, a nawet prowadzić wykłady.

Gmina Warszawska, która remontuje budynek udostępniła nam nieodpłatnie pomieszczenia. Jednym ze sponsorów jest też Shavey Israel. Przyjechaliśmy się tu z całej Polski, jest tu wielu moich przyjaciół z różnych stron i ich obecność jest dla mnie wyjątkowa. To wspaniałe przeżycie i dziękuję wszystkim, dzięki którym mogę tego doświadczać.

Z tej okazji postanowiłam dodać kilka wpisów o Misznie i Talmudzie porządkując nieco wiedzę.

Oto kilka prostych faktów: Talmud oparty jest na Misznie. Miszna spisana została około 220-go roku przez Rabina Jehudę HaNasi(ego) - ówczesnego przewodniczącego Sanhedrynu, najwyższej rady rabinackiej. Tekst ten podzielony jest na 6 porządków tematycznych, co było jednym z nowatorskich projektów związanych z tym dziełem. Dzięki tematycznemu układowi poznajemy najważniejsze elementy tradycji żydowskiej. Mamy jak na dłoni najważniejsze kwestie, które od tysięcy lat absorbowały decydentów Prawa Żydowskiego.  Im więcej jest misznajot – rozdziałów Miszny poświęconych danemu wątkowi –tym częściej omawiany był dany temat.

W kolumnie najpierw jest ilość masechtot traktatów tematycznych w każdym z sederów i kolejno nazwa traktatu Talmudu, jak Talmud powstał przybliżone tłumaczenie tematu i ilość rozdziałów w każdym z traktatów Miszny/Talmudu. Będę tą listę jeszcze uzupełniała. Na razie ogólna struktura i tematy – z dużej litery podają dokładne odpowiedniki w j. polskim nazw traktatów Miszny i polskie nazwy tomów Talmudu, małe skrótowy opis znaczenia tych słów – jeśli nie znam polskiego odpowiednika.  Jeśli nie znajdujecie tłumaczenia – to znaczy, że jeszcze go opracowuję.

Dziś podczas zajęć mówiłam o Porządkach Taharot i o Kodszim. Skupiłam się na dwóch Talmudach na Hulin z Kodszim i na Nidah z Taharot.

Opowiedziałam też o Misznie, jako o pieśni, tekście literackim, który pomógł zachowa żydowską tożsamość. Razem zaśpiewaliśmy Ehad mi jodea – Jeden, a kto to wie? Jeden to B-g, dwa to tablice, trzy to ojcowie, cztery to matki, pięć to Pięcioksiąg, sześć to Miszna.  Ta piosenka ma za zadanie pomóc małym dzieciom zapamiętać najważniejsze elementy Judaizmu – Jedność B-ga, Górę Synaj, naszych praojców i pramatki, Torę i… Misznę. To pokazuje też jak ważnym tekstem jest Miszna, a co za tym idzie i Talmud. Sześć to liczba niedokończonego tygodnia. Niedokończenie jest ważne dla Ustnej Tory, która wciąż mimo Gemary (ligmor znaczy kończyć – ten aramejski tekst, który miał zakończyć dyskusję nad Miszną i dać ostateczne rozwiązanie zawartych w niej sporów). Talmud jednak zamiast zamknąć dyskusję ją w rzeczywistości – ją przedłużył. Tak jak piątek wieczór kończy pracę fizyczną stwarzania świata wokół nas i rozpoczyna pracę stwarzania nas samych. Tak jest i z Torą Ustną. Świątynia, która z przestrzeni przeniosła się w sferę czasu, ze świata materialnego do meta świata ducha i umysłu – tak Ustna Tora również jest naszą przewodniczką po nieskończoności. Sześć jest mniej doskonałe od siedmiu, a jednak – to właśnie sześć – jest nieskończone – jest nieskończonością w świecie materialnym, nieskończonością historii, tak długo jak trwamy zatopieni w rzece czasu. Osiem jest nieskończonością w świecie duchowym nieskończonością pełni, tak sześć – jest nieskończonością skończoności i tego, co ograniczone. Brak czasem jest powodem do tego by iść do przodu. Tak jak pytanie bywa ważniejsze od odpowiedzi.

(Nie musimy traktować tego, co mówiłam i teraz spisałam dosłownie – to pewna metafora, to meta język by mówić o tym, co trudno jest nazwać w języku debaty historycznej. Nasz związek z Ustną Torą, choć ta jest częścią historii i ma swoje własne dzieje, jest dziełem ponadhistorycznym. Przestrzenią, na której spotykają się pokolenia przyszłe i obecne by razem współtworzyć materię naszej ponadczasowej wyobraźni.)

B => Talmud Bablioński (36 traktatów)    

J =>Talmud Jerozolimski (39 traktatów)  

I		SEDER ZERAIM - Porządek Nasiona
1	Berachot	BJ  Błogosławieństwa	9
2	Peach	J skraj pola	8
3	Demai	J	7
4	Kilaim	J mieszaniny	9
5	Szewiit	J siódmy rok	10
6	Terumot	J ofiary	11
7	Ma'asrot	J dziesięcina	5
8	Ma'aser Szejni	J dróga dziesięcina	5
9	Halla	J ofiara z ciasta	4
10	Orlah	J pierwsze owoce drzew	3
11	Bikkurim	J pierwsze płody rolne	4
II		SEDER MOED - Porządek Święta
12	Szabbat	BJ Szabat	24
13	Eruwin	BJ	10
14	Psachim	BJ Pesach	10
15	Szekalim	J  srebrniki	8
16	Joma	BJ Jom Kippur	8
17	Sukka	BJ Sukkot	5
18	Bejca	BJ święta biblijne	5
19	Rosz Haszana	BJ Nowy Rok	4
20	Ta'anint	BJ Posty	4
21	Megilla	BJ Zwój	4
22	Moed Katan	BJ Małe Święto	3
23	Hagigah	BJ ofiara świąteczna	3
III		SEDER NASHIM  - Porządek kobiety
24	Jewamot	BJ Związki Lawirackie	16
25	Ketubot	BJ kontrakty (ślubne)	13
26	Nedarim	BJ przysięgi	11
27	Nazir	BJ Nazirut	9
28	Sota	BJ zdrada	9
29	Gittin	BJ listy rozwodowe	9
30	Kidduszin	BJ zaślubiny	4
IV		SEDER NEZIKIN - Porządek Straty
31	Bawa Kamma	BJ Pierwsza Brama	10
32	Bawa Mecyja	BJ Środkowa Brama	10
33	Bawa Batra	BJ Ostatnia Brama	10
34	Sanhedryn	BJ system prawny	11
35	Makkot	BJ Chłosta	3
36	Szewuot	Bj Przysięgi	8
37	Edutojot	Zeznania	8
38	Awodah Zarah	BJ bałbochwalstwo	5
39	Awot	mądrości praojców	5 (6)
40	Horajot	BJ	3
V		SEDER KODASHIM - Porządek Świętości
41	Zewahim	B	14
42	Menahot	B	13
43	Hullin	B	12
44	Bechorot	B pierworodni	9
45	Arachin	B	9
46	Teruma	B	7
47	Keritot	B	6
48	Me'ila	B	6
49	Tamid	wieczna ofiara	6(7)
50	Middot		5
51	Kinnim		3
VI		SEDER TOHOROT Porządek - Czystości Rytualne
52	Kelaim		30
53	Oholot		18
54	Negaim		14
55	Parah		12
56	Tohorot		10
57	Mikwaot		10
58	Nidda	BJ	10
59	Makszirin		6
60	Zawim		5
61	Tewul Jom		4
62	Jadaim		4
63	Ukcin		3

---

Jeszcze o Torze

Tora to Pięcioksiąg Mojżesza, jednocześnie to więcej niż pierwsza część Biblii. Tora to światło, to wskazówka, punkt odniesienia. Tora to nie tylko tekst jednorazowo dany na Górze Synaj tysiące lat temu. Torą nazywa się również nauki Rabinów, Torę Ustną - zalicza się do Miszna, Talmud, księgi prawa żydowskiego i właściwie każdy tekst religijny pisany do dnia dzisiejszego. Tora to też komentarze do Tory, a nawet jej tłumaczenia. Talmud i rabini sugerują by studiować Torę w tłumaczeniu na j. aramejski, ale też na języki, które najlepiej rozumiemy. 

Tora to nie tylko księga, czy przekaz ustny, to również dzieło literackie, ważny tekst kultury. Dzięki jej możliwy był powrót po 2000 lat do Ziemi Izraela, to dzięki niej zachowane zostały oryginalne, starożytne nazwy miejscowości oraz ich usytuowanie. 

Pięcioksiąg Mojżesza jest analizowany językoznawczo, historycznie, socjologicznie. Tora i Żydzi są ze sobą związani niezwykle silnie. Litery hebrajskiego alfabetu są zapisane w niej starożytnym porządku. To w Torze są też zapisane nakazy uczenia się i zachowania pamięci. To one są źródłem przywiązania tradycji żydowskiej przez wysiłek intelektualny i duchowy. Tora też jest niezwykle ważnym tekstem dla ludzi świeckich. Żydów i Izraelczyków na całym świecie, o bardzo różnym światopoglądzie oraz stylu życia.

dalej błądzimy :)

 Chaja napisała dodała dwa komentarze - właściwie blog "Tutaj" byłoby lepszym miejscem do odniesienia się do nich, ale spróbuję odnieść się do nich w formule Alef-Żyd. 


Napisałaś; "Nie dziwi, nie dziwi ...bo choćby na siłę, na naciągnięcie faktów, na bezczelnego i na wariata, ale choć trochę być blisko tej "glorii i chwały", tego błogosławieństwa wiecznego wobec którego nieżydowski świat nieustannie ma problem i stara się go pozbyć, zamiast po prostu korzystać "po bożemu".

1. Głupota jest straszna, jest o wiele bardziej niszcząca niż powszechnie się o tym myśli i naciąganie faktów jest bardzo szkodliwe, to prawda, ale to jest jedna z cech... ogólnoludzkich. Niema narodu od tego wolnego w 100% od głupoty. Można się rzeczywiście kłucić czy nad Wisłą tego naciągania faktów nie jest więcej niż winnych krajach. Czy myślenie spiskowe nie zaczyna być chorobą narodową, odmiennym stanem świadomości, które tu dominuje w wielu dziedzinach życia.  Jednak nie chcemy jednak by myślano o nas w sposób stereotypowy nie róbmy tego sami. Na tym blogu staram się odpowiadać w sposób merytoryczny, a nie satyryczno - sarkastycznym - jak to czasem ma miejsce na "Tutaj". Satyra pozwala na pewną przesadę, wyolbrzymianie poto by wydobyć ukryte na pierwszy rzut oka paradoksy, tu chcę zachować właściwe proporcję. Tutaj też chcę zachować obiektywizm, na tyle na ile jest to możliwe.
   
   
   Żydzi, nie-Żydzi oraz Żydzi w różnych odcieniach nie-żydowstwa i odwrotnie - mają bardzo różne pomysły na to dlaczego kogoś, kto się do nas różni. Szukamy różnych powodów by usprawiedliwić irracjonalne, nieświadome negatywne nastawienia. Antysemityzm jest bardzo skomplikowanym zjawiskiem na jego temat temat napisano tomy prac naukowych z takich dziedzin jak; psychologia społeczna, socjologia, historia, antropologia kulturowa, politologia, teologia, a nawet psychiatria i im pokrewnych. Trudno o całe to zjawisko oskarżyć jeden światopogląd czy jedno przekonanie czy jedną myśl.  Jest szalenie zresztą niebezpieczna - mówi nam - nienawidzą nas bo obiektywnie jesteśmy lepsi i oni to wiedzą i nam zazdroszczą. A może nienawidzą nas bo myślą, że ich nie lubimy albo że uważamy się za lepszych? To nie usprawiedliwia nienawiści. To jednak, że ktoś nas nie lubi - nie znaczy, żę jesteśmy lepsi... 
   
   
   Większość  Żydów na świecie jest świecka, ani większość antysemitów zapewne nie myśli świadomie o Żydach w kategorii "Narodu Wybranego". Antysemityzm ma często podłoże polityczne lub społeczne, znaczenie ma tu inność, odrębność - na tym tle zwykle tlą się narodowe konflikty. 
   
   
   Znaczna część osób nigdy nie pomyślałby, że można ich poglądy zaliczyć do kategorii uprzedzeń. Są też ludzie pochodzenia żydowskiego, którzy również wierzą w antysemicką propagandę i nawet odnoszą to do siebie. Sami siebie nienawidząc, boją się, że to, że są Żydami czyni ich w jakiś sposób innymi ludźmi - niż otoczenie.
   
   
   Należy pamiętać, że każdy myśli raczej, że sam jest wyjątkowy. My Żydzi (ani żadna inna grupa ludzi lub jednostki) nie jesteśmy lepsi, nawet, jeśli wierzymy, że Bóg nas wybrał żeby dać nam Torę. Tora to nauka, a dokładnie jej poszukiwanie. Do tego by poznawać, poszukiwać pradwy duchowej, kontaktu ze Stwórcą - rozwijać się w upragnionym kierunku nie jest konieczna określona struktura genetyczna. Każdy może mieć dostęp do zasobów intelektualnych, które są wytworem żydowskiej kultury tej duchowej i tej społecznej. Każdy może być częścią tego świata w takim stopniu, w jakim tego pragnie, również pozostając sobą, wyznawcą swojej religii. Judaizm, kultura żydowska - to nie są zamknięte systemy, do których trzeba mieć jakiś tajemny, pochodzeniowy klucz. 
   
   
   Każdy człowiek ma możliwość realizowania się duchowo i to, że nie jest Żydem nie stanowi żadnej w tym przeszkody. Może to czynić w ramach żydowskiej tradycji lub bez niej. Może też korzystać z niej w sposób przez siebie zdefiniowany. To my wytyczamy granice naszego poznania i tylko my możemy sami siebie ograniczać - stawiając przegrody w miejscu, gdzie wcale nie muszą się znajdowac.  Dziś wszystkie teksty żydowskie są dostępne, są liczne tłumaczenia, programy on-line i w rzeczywistości, studia judaistyczne i hebraistyczne. Żydowski świat stoi otworem. Tak, to prawda, że trzeba włożyć wysiłek żeby się tego wszystkiego nauczyć. Jeśli się oczywiście tego pragnie, nie jest to aż tak trudne, właśnie temu poświęcony jest ten blog. "Od Alef do Żyd" od czyli pierwszej litery hebrajskiego alfabetu do Żyd - do żydowskiej tożsamości - trzeba przejść długą drogę dwudziestu dwóch liter i nie można żadnej z nich pominąć. To aż 22 litery i tylko tyle! Tak to  wymaga wysiłku, poświęcenia uwagi i czasu, nikt żaden Żyd, nie osiąga tej wiedzy bez wysiłku, ale skoro innym Żydom się to udaje, to dlaczego nie miałoby się udać Tobie? Cała tradycja żydowska opiera się na wchodzeniu na duchową górę - na żmudnym uczeniu się naszej tradycji i nikt nie jest od tego zwolniony - szczególnie Naród Wybrany. Bycie wybranym, to powołanie do określonego zadania jakie ma - to ciągła konieczność by dążyc do jego relzacji, jeśli celem jest zrozumienie, poznanie, a dokładniej podejmowanie próby poznania - to przecież każdy może się uczyć.
   
   
   Piszesz Chaju -  "Bo jakże ludzka zazdrość jest i jak pierwotna - nawet pomiędzy braćmi, tu wspomnieć należałoby Abla i Kaina. Nie dziwi nic, a wszystko potwierdza, że co w Torze to prawda i kropka." 
   
   
   Mi bardziej, tak zazdrość przypominałaby historię z Józefa, sprzedanym do Egiptu przez zazdrosnych braci. W końcu się godzą i odnajdują wspólny język - miejmy nadzieję, że i nam się to uda... Może dobrze, że straciliśmy 10 plemion Izraela, potomków dziesięciu z pośród dwunastu braci, od tego czasu, my Żydzi powinniśmy patrzeć każdemu człowiekowi, którego spotkamy na swojej drodze, głęboko w oczy i mieć nadzieję, że to właśnie nasz odnaleziony brat... 

Wielodroże...

Jeśli postanowiliśmy zejść ze szczytu i zacząć szukać właściwej drogi okazuje się, że tych dróg jest tak wiele, nie sposób odnaleźć tej właściwej. Różnorodność jest ogromna, jeszcze większa niż mogłoby się wydawać. Choć wiele dróg wydaje prowadzić w tym samym kierunku, w rzeczywistości różnią się i prowadzą do różnych celów. Czy jest cokolwiek, co nas Żydów łączy? Co pomaga dokonywać wyborów? Religia, która jak wierzą ateiści powinna pomagać na ból egzystencjonalny i odpowiadać nam na trudne pytania - staje się źródłem niepokoju. Okazuje się, że to świeccy Żydzi opierają swoją tożsamość o Biblię, zaś religijni poszukują odpowiedzi w świecie nauki. Żydzi, którzy do wybrali Polskość i Polskę, wbrew "Prawdziwym Polakom", którzy mieszkają na Brooklynie. Żydzi polskiego pochodzenia i Żydowscy Polacy - toczą spory o Izrael. Etniczni Polacy, którzy przeszli na judaizm, z Polakami, którzy kochają tradycję żydowską - nie zgadzają się w najważniejszych dla Żydów sprawach. W tym samym czasie Polscy Żydzi i Polacy Żydowskiego Pochodzenia mieszkający w Polsce kłócą się na łamach prawicowych katolickich pism o polskie mity narodowe. Żydami stają się wnukowie Żydów -nie dziwi to was?  Przecież żydowstwo przechodzi po matce...  Jakiż ten świat jest zagmatwany, chcemy wrócić na górę - choćby to była ta sama, z której właśnie zeszliśmy. Wiemy doskonale, że tam nie znajdziemy schronienia. Jak Żydzi na pustyni pragniemy wrócić do tego, co znane - choćby to miał być Egipt. Wszystko, co wiemy o świecie kruszeje, wydaje się zamieniać w gmatwaninę znaków zapytania. 

Najczęstsze błędy w myśleniu - wszyscy Żydzi są podobni...

Żyd = obcy, inny, nie są Polakami, nie czują się związani z Polską

Judaizm jest religią zemsty = Żydzi są mściwi - nie wybaczają

Żydzi są bogaci, mają dużo pieniędzy

Wszyscy Żydzi są inteligentni i sprytni.

Żydzi są narodem wybranym, wyjątkowym 

Żydzi postrzegają siebie jako naród wybrany wyjątkowy, 

Żydzi trzymają się razem, tworzą spiski i lubią szkodzić innym

Żydzi patrzą z góry na innych ludzi

Żydzi źle traktują kobiety, kobiety żydowskie nie mają nic do powiedzenia. 

Żydzi = Państwo Izrael 

Żydzi są niezwykle odporni, zrobieni z żelaza - nie można ich zniszczyć

Każdy Żyd ma pełną wiedzę i wykształcenie, więc jeśli coś mówi o judaizmie czy innych Żydach na pewno ma rację.

To tylko kilka takich podstawowych przekonań przyjmowanych przez wiele osób, które nigdy nie  spotkał w swoim życiu Żyda,  na wiarę. Ta mieszanina maga, z krasnoludkami spełniającym życia, wampira pasuje raczej do kreskówki niż do rzeczywistości. Wszelkie takie uogólnienia są oczywiście fałszywe - bywają nawet Żydzi, którzy w nie wierzą. Każde z tych zdań jest odwróceniem i zaprzeczeniem prawdy. 

Żydzi czuja się związani z Polską i wciąż ich rani to co w Polsce się dzieje i mówi na ich temat.

Judaizm naucza by wybaczać i jest to jedna z podstawowych zasad judaizmu, który też nakazuje miłować bliźniego i patrzeć na jego błędy ze zrozumieniem. 

Zarówno przed wojną jak i dziś zdecydowana większość Żydów na świecie jest biedna. 

Żydzi są bardzo różni pod względem wykształcenia, wiedzy i posiadanych zdolności.

Obecnie na świecie żyje kilka miliardów ludzi i każdy z nich zgodnie z Judaizmem został stworzony na obraz i podobieństwo Boga i każdy może zawrzeć z B-giem przymierze. 

Społeczność żydowska jest bardzo podzielona i różni się w swych zapatrywaniach. Spisek żydowski to mit.

Kobiety żydowskie mają ogromną rolę w kształtowaniu się tradycji i religii, pełnią role przywódcze we wszystkich odłamach judaizmu i w środowiskach świeckich.

Jednym z bardzo różnicujących Żydów problemów jest stosunek do Państwa Izrael.

Żydzi byli mordowani i niszczeni - obecnie Żydów jest koło 10 milionów i ta liczba maleje. 

Większość Żydów na świecie, w tym w Izraelu, ma bardzo małą wiedzę na tematy żydowskie, szczególnie takie, które go bezpośrednio nie dotyczą.

Pierwsze kroki - zejść z góry.

Wyobraź sobie, że wyruszyłeś w podróż - pokonujesz gęsty, z ogromnym wysiłkiem wznosisz się coraz wyżej i wyżej, w końcu stajesz na szczycie. Widzisz budynek schroniska, w którym zamierzałeś spędzić noc – znajduje się tuż przed Tobą – jak na dłoni – na następnej górze.... Takie sytuacje nie zdarzają się tak często w górach - jak w życiu. Wiele osób po latach pracy naukowej odkrywa, że chciałoby robić doktorat z innej dziedziny, zastanawiamy się czy zbudowaliśmy związek z właściwym partnerem, żałujemy, że wybraliśmy ten, a nie inny kraj, jako miejsce zamieszkania. To samo zdarza się też w naszym wewnętrznym świecie –przekonań nastawień, wyobrażeń i wierzeń.

Gdybyśmy tylko byli wstanie połączyć mostem te dwa szczyty - w prostej linii to tylko parę kilometrów - jednak by trafić do celu najpierw musimy zejść z jednej góry ominąć parę zdradliwych przełęczy i uskoków i zacząć żmudną drogę ku kolejnemu szczytowi. Czujemy się zdezorientowani, a co jeśli znów stracimy właściwy kierunek, frustruje nas strata czasu i to, że pozwoliliśmy się wprowadzić w błąd. Może nawet jesteśmy źli, że schronisko nie zostało wybudowane na tym wzgórzu, na którym stoimy. Są ludzie, którzy mentalnie zostają uwięzieni i wciąż szukają nieistniejącego budynku. Są przekonani, że jeśli pozostaną na tej górze to w końcu ich wyobrażenia o świecie się potwierdzą. To najtrudniejsze przypadki. 

Co błądzenie po górach ma wspólnego z Żydami?

Bardzo niewielu ludzi w Polsce nigdy nic nie słyszało o Żydach. Problem polega, na jakości wiedzy i informacji, które do ludzi docierają. Są ludzie mówią o milionach Żydów mieszkających w Polsce, o spisku żydowskim, negują Holokaust albo obwiniają o niego ofiary. Inni myślą, skoro Żydów niema – to znaczy, że nie są nic warci i są tylko wspomnieniem - przeszłością. Obraz jest zdefragmentowany, niepełny, niespójny.

Wiele osób, które posiada żydowskie korzenie nie sądzi, że jest to coś istotnego w ich życiu. Jeszcze inni mówią, co to za różnica - Judaizm, Chrześcijaństwo – to, to samo. Często słyszy się zdanie "Polacy i Żydzi tak samo cierpieli", lub "niema różnicy pomiędzy narodami wszyscy jesteśmy tacy sami”. Te postawy wynikają z podobnego problemu - niechęci by zejść i ponownie wejść na nową górę. Nauczenie się czegoś nowego, zmiana postawy - wymaga ogromnego wysiłku i czasu. Są ludzie, którzy mają swój świat. Nie namawiam do lektury tych wpisów każdego. Jeśli jednak w Twoich ustach pojawia się słowo Żyd, jesteś nauczycielem lub wykładowcą, dziennikarzem, przewodnikiem, katechetą, masz korzenie żydowskie, masz w otoczeniu ludzi, którzy używają tego słowa, ale chcesz się przekonać czy wiedzą, o czym mówią.

Dlaczego niektórzy Polacy są tak odporni na prawdę o Żydach? Trudno zrozumieć, że pozornie niewinna niechęć do tej społeczności zaowocowała jedną z największych tragedii w historii ludzkości i ogromnej duchowej, kulturowej i intelektualnej straty, jaka była konsekwencją tych wydarzeń.  Choć te wszystkie uczucia są zrozumiałe, to nie ułatwiają nam wznowienia podróży - potrzebujemy czasu na to by ukoić nasz niepokój, złość i frustrację, pozbierać siły, żeby znów chciało nam się czegoś nowego naprawdę nauczyć. 

Ten, kto chce rozpocząć podróż ku żydowskiemu światu i jego rozumieniu– warto by uzbroił się w cierpliwość – powinien też wiedzieć, że znajdzie punkty oporu w sobie i w świecie dookoła. To nie jest łatwa podróż, ale dodaje dodatkowy wymiar rzeczywistości. Niema znaczenia czy jesteś Żydem i szukasz swoich korzeni, czy Polakiem odkrywającym historię własnego narodu i kraju, a więc i historię społeczności żydowskiej. Jeśli jesteś zainteresowany kulturą, religią tradycją żydowską i masz poczucie, że gubisz się w swojej podróży – to jest właściwe miejsce. Zaczniemy od schodzenia z niewłaściwej góry, – czyli postaram się w pierwszych wpisach obalić kilka najczęściej spotykanych przekonań i stereotypów.